Black Sabbath – Vol. 4
Πριν οι Black Sabbath μπουν στο studio για τις ηχογραφήσεις του ‘Black Sabbath Vol. 4, είχαν ήδη καταφέρει το ακατόρθωτο.
Μέσα σε δυο χρόνια, η παρέα του Tony Iommi είχε κυκλοφορήσει 3 αριστουργηματικούς δίσκους, που όπως έχουμε αναλύσει και στα αφιερώματά μας για κάθε έναν από αυτούς, είχαν διευρύνει τα όρια της rock μια για πάντα.
Το 1972, οι 4 Sabbath θα συγκεντρώνονταν στο Los Angeles, και συγκεκριμένα στα Record Plant Studios, για να ξεκινήσουν τις προετοιμασίες για το τέταρτο album τους.
Ο τελευταίος δίσκος τους, το ‘Master of Reality’, βρήκε την μπάντα να πειραματίζεται σε νέες τεχνικές και ήχους.
Ήταν τόσο καινοτόμα εκείνη η δουλειά τους, γεγονός που αποδεικνύεται και από τις πάμπολλες διασκευές που έχουν γίνει κατά καιρούς στα τραγούδια, κάνοντας πολλούς να την θεωρούν ως το πρωτόλειο της desert-stoner rock σκηνής.
Το sludge, βαρύ ηχητικό αποτέλεσμα στην κιθάρα, οι περίπλοκες μπασογραμμές και τα βαθιά φωνητικά ενέπνευσαν groups όπως οι Saint Vitus, Kyuss, Monster Magnet, Candlemass, Sleep, κ.ά., δίνοντας ώθηση στις πρώτες stoner και doom metal μπάντες, που αναγνωρίζουν το δίσκο ως σαφή επιρροή τους.
Το συγκρότημα λοιπόν κλήθηκε να αποδείξει αν υπάρχει ακόμα βενζίνη στο ντεπόζιτό του. Οι Sabbath ήταν ξανά εκεί, για να δηλώσουν στον μουσικό κόσμο ότι απλά δεν είχαν ταβάνι…
Οι προετοιμασίες του δίσκου
Τα απρόοπτα και οι δυσκολίες που συνάντησε η μπάντα στα recording sessions είναι λίγο πολύ γνωστά, αφού την περίοδο εκείνη τα μέλη της αντιμετώπιζαν προβλήματα από τις καταχρήσεις.
Από το ‘Master Of Reality’ είχε ήδη γίνει μια συγκεκαλυμμένη νύξη για τη χρήση μαριχουάνας.
Η ιστορία λέει πως o Ozzy Osbourne κατέφθασε στο χώρο των ηχογραφήσεων με ένα μεγάλο τσιγάρο μαριχουάνας και το προσέφερε στον Tony Iommi, τη στιγμή που ο κιθαρίστας ηχογραφούσε ένα κιθαριστικό session…
Το σύννεφο έκανε τελικά τον Iommy να αρχίσει να βήχει δυνατά και ο παραγωγός του δίσκου, ονόματι Rodger Bain, πέρασε τον ήχο στις ηχογραφήσεις κάνοντάς τον εισαγωγή του κομματιού ‘Sweet Leaf’, έκφραση που στην αργκό αντικαθιστά τη λέξη μαριχουάνα.
Την περίοδο που οι Sabbath βρίσκονταν στο Los Angeles, η χρήση κοκαΐνης έδινε και έπαιρνε, με κάποια ηχεία του studio να είναι… γεμάτα από την ουσία.
Οι επιδράσεις της θα ήταν εμφανείς και στους στίχους πολλών κομματιών, όπως θα δούμε παρακάτω.
Ο Tony Iommi θυμάται:
To L.A. ήταν κακή επιρροή για εμάς, με αποτέλεσμα πολλά από τα κομμάτια που γράψαμε να ακούγονται κάπως παράξενα.
Το πειραματικό στάδιο στο οποίο εισήλθαμε από τον προηγούμενο κιόλας δίσκο μας, συνεχίστηκε και στο ‘Vol. 4’.
Θέλαμε μουσικά να διευρύνουμε τον ήχο μας και να βγούμε από το τσουβάλι στο οποίο πολλοί μας είχαν τοποθετήσει σαν συγκρότημα…
Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Bill Ward ανακαλεί στην μνήμη του το δέσιμο που είχαν εκείνη την περίοδο:
Τότε, το κλίμα ήταν υπέροχο… Κάναμε ένα σωρό φάρσες μεταξύ μας, και πολλά αστεία πράγματα. Υπήρχε ένα αληθινό κλίμα συναδελφικότητας και φιλίας εκείνες τις ημέρες.
Έμπαινα στο studio και θαύμαζα τον Tony Iommi να κάνει τα overdubs του, έβλεπα τον Geezer Butler να παίζει και τα ηχεία… πέταγαν!
Φίλε, ήταν όλα δυνατά σε εκείνο τον δίσκο!
Black Sabbath Vol. 4 – Το εξώφυλλο
Στο εξώφυλλο του δίσκου απεικονίζεται ο Ozzy Osbourne, σε μια μονόχρωμη φωτογραφία, να σχηματίζει με τα χέρια του το σήμα της ειρήνης.
Το στιγμιότυπο πάρθηκε από μια συναυλία των Sabbath και δεν προκαλεί καμία εντύπωση σαν κίνηση, αφού οι Sabbath έχουν περάσει πολλάκις αντιπολεμικά μηνύματα μέσα από τα τραγούδια τους.
Το συγκεκριμένο cover αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και για μελλοντικά artworks όπως το ‘Volume Two’ των Sleep, το ‘Planet Caravan’ των Pantera και τον compilation δίσκο ‘Peaceville Volume 4’ της δισκογραφικής Peaceville Records.
Wheels of Confusion/The Straightener
Το ‘Wheels of Confusion/The Straightener’ ανοίγει τον δίσκο.
Από την πρώτη κιόλας νότα του, αντιλαμβάνεται κανείς πως ετούτη εδώ η δουλειά είναι κάπως διαφορετική από τον προκάτοχό της.
Το μουντό Birmingham δίνει τη σκυτάλη στην ηλιόλουστη California και αυτό περνάει στον πιο groovy ήχο του.
Τέλος, είναι το κομμάτι με την πιο μακρά διάρκεια στον δίσκο:
Tomorrow’s Dream
Το μοναδικό single που κυκλοφόρησε ως προπομπός του δίσκου.
Το ‘Tomorrow’s Dream’ διασκευάστηκε και κυκλοφόρησε σαν B-Side των Screaming Trees στο single με τίτλο ‘Dollar Bill’ που ανέβασαν στα ράφια το 1992, ενώ και οι Καναδοί Sheavy έδωσαν στο track την δική τους πινελιά.
Τα φωνητικά του Ozzy είναι χαρακτηριστικά, όπως και το μπάσο του Geezer Butler και τα solos του Iommi, σε ένα αρκετά πιασάρικο κομμάτι.
Το εξώφυλλο του single ‘Tomorrow’s Dream’:
Changes
Μια ήρεμη μπαλάντα βρίσκεται στο No.3 του δίσκου, αναδεικνύοντας με τον καλύτερο τρόπο την ποικιλία του.
Ο Ozzy με τον απόκοσμη φωνή του μας χαρίζει μια συναισθηματικά φορτισμένη ερμηνεία, τραγουδώντας για μια κοπέλα που αγαπούσε αλλά την άφησε να φύγει.
Οι στίχοι δένουν άρτια με το πιάνο, τη μελωδία του οποίου συνέθεσε ο Tony Iommi όταν πειραματιζόταν με διαφορετικά όργανα στο studio.
H μπαλάντα αυτή διέφερε κατά πολύ από τα συνηθισμένα Sabbath κομμάτια, με τον ίδιο τον Ozzy να την έχει χαρακτηρίσει σπαρακτική, ενώ ζωντανά παίχτηκε για πρώτη φορά αρκετά χρόνια μετά, το 1995, με τον Tony Martin αυτή τη φορά στα φωνητικά.
I feel unhappy
I feel so sad
I lost the best friend
That I ever hadShe was my woman
I loved her so
But it’s too late now
I’ve let her goI’m going through changes
I’m going through changes…
Fx
Ένα οργανικό track, μικρής διάρκειας, το μοναδικό instrumental του ‘Vol. 4’, στο οποίο μπορείτε να ακούσετε τους ήχους που παρήγαγε ο σταυρός που φορούσε στο λαιμό του ο Tony Iommi όταν χτυπούσε στην κιθάρα του καθώς έπαιζε, διανθισμένο με κάμποσα άλλα εφέ.
Ένα κομμάτι υποβλητικό, παρά το γεγονός ότι είναι σχεδόν δίλεπτο, βγαλμένο από ταινία επιστημονικής φαντασίας.
Ο Iommi εξηγεί:
Μέσα στο studio προβάραμε τα κομμάτια μας σχεδόν γυμνοί, δεν φορούσαμε μπλούζες από τη μέση και πάνω, και χορεύαμε ακούγοντας τους τόνους, σαν ηλίθιοι.
Σε κάποια φάση, ο σταυρός που φορούσα χτύπησε στην κιθάρα μου βγάζοντας αυτόν τον ήχο και είπαμε «εδώ είμαστε»!
Κάπως έτσι λοιπόν, γέμισε η tracklist των Sabbath:
Supernaut
Το ‘Supernaut’ διαδέχεται το ‘Fx’, ένα από τα πλέον κλασικά και χαρακτηριστικά των Sabbath από τα early ‘7οs, με κουβανικές επιρροές.
Έκλεψε μάλιστα τις καρδιές και μεγάλων ονομάτων του μουσικού χώρου, αφού όπως έχουν αποκαλύψει οι Beck Hansen, John Bohnam και Frank Zappa, είναι ένα από τα αγαπημένα τους κομμάτια όλων των εποχών.
Snowblind
Το ‘Snowblind’ υπαινίσσεται τον εθισμό στην κοκαΐνη, ενώ στο ένθετο φυλλάδιο αναγράφεται η ευχαριστία στην ‘The COKE-cola Company’, μια ακόμα έμμεση αναφορά στην ουσία.
Την περίοδο που ηχογραφούσαν, όπως προαναφέρθηκε, οι Sabbath είχαν πέσει με τα μούτρα στις καταχρήσεις, ενώ ο Osbourne μπαινόβγαινε σε κλινικές αποτοξίνωσης, μέχρι να συνέλθει το 1991.
Δύο tribute bands των Sabbath φέρουν το όνομα Snowblind, ενώ το κομμάτι έχει διασκευαστεί από πολλά συγκροτήματα, όπως οι Sleep, Converge, Golgotha, Evoken, After Forever και System of a Down.
Το κομμάτι άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις και στον Frank Zappa -πάλι-, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος αντιπαθούσε τα ναρκωτικά.
Δείτε την ζωντανή εκτέλεση του ‘Snowblind’, από μια συναυλία που έδωσαν οι Sabbath στο Hammersmith Odeon του Λονδίνου, στις 19/06/1978:
Cornucopia
Το ‘Cornucopia’ είναι ένα ακόμα βαρύ, χαμηλοκουρδισμένο κομμάτι των Sabbath, μέσα απ’ τους στίχους του οποίου η μπάντα καταδεικνύει πώς οι άνθρωποι παρασύρονται απ’ τον πλούτο και τις ματιριαλιστικές φιλοδοξίες τους.
Take a life it’s going cheap
Kill someone no one will weep
Freedom’s yours just pay your dues
We just want your soul to useYour gonna go insane
I’m tryin’ to save your brain
Laguna Sunrise
Η ιστορία λέει πως οι Black Sabbath εμπνεύστηκαν το ‘Laguna Sunrise’ από το ηλιοβασίλεμα που αντίκρισε ο Tony Iommi, όταν άραζε στην παραλία της Laguna της California.
Ένα μέλος από την υποστηρικτική ομάδα του συγκροτήματος που ήξερε να παίζει κιθάρα, ονόματι Spock, βοήθησε τον Iommi να συνθέσει τα ορχηστρικά μέρη του τραγουδιού.
Η παραλία της Laguna, από την οποία ο Iommi εμπνεύστηκε το κομμάτι:
St.Vitus Dance
Το ‘St.Vitus Dance’ είναι ένα τραγούδι το οποίο μπλέκει τις doomy πινελιές των Black Sabbath, με τις επιρροές τους από τα riffs των Fleetwood Mac.
Under The Sun/Everyday Comes And Goes
Το τελευταίο κομμάτι είναι το δεύτερο μεγαλύτερο του δίσκου και διαρκεί σχεδόν 6 λεπτά. Τόσα χρειάστηκαν οι Black Sabbath για να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με τη θρησκεία, τη βία, την ελευθερία και το γενικότερο πλαίσιο με το οποίο αντικρίζουν τη ζωή.
«Πίστεψε στον εαυτό σου» βροντοφωνάζουν και, εντάξει, αν είσαι οι Sabbath δεν είναι και πολύ δύσκολο να το κάνεις…
Well I don’t want no Jesus freak to tell me what it’s all about
No black magician telling me to get my soul out
Don’t believe in violence, I don’t even believe in peace
I’ve opened the door and my mind has been released
[Όλοι οι στίχοι]
Η εμπορική επιτυχία του Vol. 4
Ο δίσκος κυκλοφόρησε στις 25/9/1972 και έγινε χρυσός από τον πρώτο μήνα που ανέβηκε στα ράφια των δισκοπωλείων.
Ήταν δε το τέταρτο συνεχόμενο album των Black Sabbath που σημείωσε πάνω από ένα εκατομμύριο πωλήσεις στην Αμερική, εδραιώνοντας για τα καλά το group στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού.
Οι κριτικές του, μάλιστα, δεν ήταν και οι καλύτερες, όμως το ‘Vol.4’ δικαιώθηκε εμπορικά, αφού οι Sabbath είχαν ήδη δημιουργήσει ένα πανίσχυρο ρεύμα παγκοσμίως.
