«Αν απλώσεις το χέρι σου νομίζω ότι μπορείς να αγγίξεις το δικό μου!» έγραφε στο αποχαιρετιστήριο γράμμα του στη Marianne Ihlen – την επί χρόνια μούσα και σύντροφό του, η οποία έχασε τη μάχη με τη λευχαιμία στα τέλη του περασμένου Ιουλίου και αυτή η εγγύτητα στο τέλος χαρακτηρίζει ολόκληρο το άλμπουμ ‘You Want It Darker’.
Ένα άλμπουμ γεμάτο με εσωτερικές αναζητήσεις, πνευματικά και φιλοσοφικά ερωτήματα, έρωτα και καθημερινότητα, καλοδουλεμένα μέσα από την πένα του ποιητή Cohen και παρατεταγμένα χωρίς ξεκάθαρη τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσά τους.
Όπως και οι υπόλοιποι δίσκοι του Leonard Cohen, έτσι και το ‘You Want It Darker’ είναι στιχουργικά δικό του δημιούργημα, κάποια από τα τραγούδια φέρουν και τη μουσική του υπογραφή, ενώ στα υπόλοιπα την έχει αναλάβει ο μουσικός του συνοδοιπόρος, Patrick Leonard, καθώς και η σύντροφος-συνεργάτις του, Sharon Robinson.
Την παραγωγή του άλμπουμ έχει αναλάβει ο γιος του Leonard, Adam, ο οποίος συνέβαλε και μουσικά στο κομμάτι ‘Traveling Light’.
Ο δίσκος ανοίγει με το ομώνυμο κομμάτι, το οποίο δημοσιεύτηκε ανήμερα των 82ων γενεθλίων του καλλιτέχνη ως προπομπός του άλμπουμ – ίσως το ιδανικότερο για να προϊδεάσει για τον προσανατολισμό του δίσκου, κυρίως στιχουργικά.
Η υποδειγματική παραγωγή από τον Adam Cohen, ο οποίος έντυσε τη χαρακτηριστική μπάσα φωνή του πατέρα του με τα χορωδιακά φωνητικά της Shaar Hashomayim Synagogue Choir και του κάντορα Gideon Zelermyer σε ένα μυστικιστικό, κάπως απόκοσμο περιβάλλον και έδωσε μουσικά το κάτι παραπάνω σε ένα κομμάτι που ούτως ή άλλως λάμπει στιχουργικά.
Το ‘Treaty’, ένα χαρακτηριστικό δείγμα της τέχνης του Cohen, αποτελεί το πρώτο διαμάντι του δίσκου. Πρόκειται για ένα μινιμαλιστικό low-tempo τραγούδι με μία ατμοσφαιρική εισαγωγή ηλεκτρικού πιάνου, ερμηνευμένο άριστα από την ώριμη και βραχνή πλέον φωνή του Καναδού, ποτισμένο με τη θλίψη για μια ανεκπλήρωτη αγάπη.
Η παρουσία των βιβλικών στοιχείων (“I’ve seen you change the water into wine”, “I heard the snake was baffled by his sin”) δίνει την εντύπωση ότι οι στίχοι δεν αναφέρονται σε ερωτική σύντροφο, αλλά εξιστορούν κάποια πνευματική αναζήτηση. Στην τέχνη του Leonard Cohen μάλλον πρόκειται και για τα δύο…
Ακολουθεί το ‘On The Level’ με έναν πιο groovy χαρακτήρα, συνοδεία γυναικείων φωνητικών και μία πιο εξωστρεφή διάθεση από τα προηγούμενα τραγούδια, μιας και τη μουσική έχει συνθέσει η Sharon Robinson.
Στο ‘Leaving The Table’, ο καλλιτέχνης «αφήνει το τραπέζι» και πλέον είναι εμφανές ότι ο Cohen διαισθανόταν το τέλος και η αποχώρηση αυτή από το τραπέζι κάθε άλλο παρά μεταφορική ήταν. Η λάμψη του τραγουδιού οφείλεται στους στίχους του, όμως το αργό και ατμοσφαιρικό σόλο κλασικής κιθάρας του δίνει και μουσικό ενδιαφέρον.
Το ‘If I Didn’t Have Your Love’ θυμίζει το λιτό και μελωδικό ‘Bird On The Wire’, εμπλουτισμένο με την πιο gospel μουσική υπόκρουση του ‘Hallelujah’ χάρη στη χρήση του εκκλησιαστικού οργάνου, ενώ το δεύτερο διαμάντι του δίσκου που ακολουθεί, το «ελληνικό» ‘Traveling Light’, χρήζει ιδιαίτερης προσοχής: μια πρώιμη εκδοχή του πρωτοεμφανίστηκε στην ποιητική συλλογή του Καναδού το 2006, ‘Το Βιβλίο του πόθου’ (‘Book of Longing’).
Ο στίχος «I’m travelling light, it’s au revoir, my once so bright, my fallen star» είναι ένα δείγμα του μεγαλείου του καλλιτέχνη και ανθρώπου Cohen, μια συμφιλίωση με την ιδέα του αποχωρισμού.
Μουσικά, έχει άρωμα Ελλάδας, με τα φωνητικά από την Αθηνά Ανδρεάδη να φέρνουν στο μυαλό τα αιθέρια γυναικεία φωνητικά του ‘Dance Me To The End Of Love’, και με την εισαγωγή με μπουζούκι να παραπέμπει στην ελληνική λαϊκή μουσική παράδοση.
Στο ‘It Seemed The Better Way’ η συνοδεία της Montreal’s Synagogue Choir κάνει την ατμόσφαιρα κατά κάποιον τρόπο εκκλησιαστική, ενώ η ανατριχιαστική, ελεγειακή μελωδία του βιολιού που συνοδεύει το τραγούδι υποδεικνύει τον βαθύτατα πνευματικό χαρακτήρα των στίχων του.
Έχοντας εκδοθεί ήδη τον Ιούνιο του 2016 στο The New Yorker ως ποίημα, το ‘Steer Υour Way’ αποτελεί το τρίτο highlight του άλμπουμ, με την εισαγωγή του βιολιού στο μελαγχολικό τόνο που διακατέχει ολόκληρο το άλμπουμ, καθώς και τα φωνητικά των Alison Krauss και Dana Glover, με τη δεύτερη να έχει συνεργαστεί ξανά με μεγάλη επιτυχία στον προηγούμενο δίσκο του Cohen, ‘Popular Problems’.
Ο δίσκος κλείνει με το ‘String Reprise/Treaty’, μία ορχηστρική έκδοση του μελαγχολικού ‘Treaty’ εκτελεσμένη από κουαρτέτο εγχόρδων, ένα υπέροχο δείγμα contemporary classical μουσικής, ενώ στα τελευταία 30” ο Cohen απαγγέλει μερικούς από τους στίχους του τραγουδιού, ολοκληρώνοντας την “επανέκθεση” (reprise) σε αυστηρώς μουσικούς όρους.
Φτάνοντας στο σημείο της αποτίμησης του δίσκου, έγραφα πως “το έργο στο σύνολό του λειτουργεί κατά κάποιο τρόπο ως αποτίμηση των πνευματικών αναζητήσεων του καλλιτέχνη, υπό το πρίσμα ενός ανθρώπου που νιώθει πλέον την κλεψύδρα να αδειάζει”, κάτι που πλέον φαντάζει ειρωνικό και σχεδόν μακάβριο.
Στην πραγματικότητα ο αείμνηστος Καναδός ήξερε καλύτερα από όλους πως η κλεψύδρα είναι ήδη άδεια και επέλεξε να αποχωρήσει από τη σκηνή με τον πιο ολοκληρωμένο και πιο βαθυστόχαστο δίσκο του, έχοντας προσφέρει την κάθαρση στον εαυτό του και τους οπαδούς του. Γιατί, παρά τη θλίψη στο άκουσμα του θανάτου του, όλοι ξέρουμε πως ο κύκλος του Leonard Cohen δεν έμεινε ημιτελής και ο μεγάλος Καναδός έφυγε πλήρης ημερών, ιδεών και μελωδιών…
