Κάθε φορά που κάποιος καλλιτέχνης αποφασίζει να εξελίξει τον ήχο του, σπάζοντας στεγανά προσφέροντας καινοτόμους μουσικούς συνειρμούς στο αρχικά ίσως δύσπιστο κοινό του, δεν μπορείς παρά να παραδεχτείς την τόλμη του και, γιατί όχι, να μειδιάσεις πονηρά σκεπτόμενος την γκρίνια από το fanbase που κατά βάθος επιθυμεί τη στασιμότητα. Αν φυσικά ανήκεις στους ανοιχτόμυαλους ακροατές.
Αν όχι, προτείνουμε ανεπιφύλακτα να μην ασχοληθείς καθόλου με την περίπτωση του Manuel Gagneux, aka Zeal & Ardor. Ο Ελβετοαμερικανός, πριν λίγα χρόνια, ηχογραφούσε με το όνομα Birdmask, ένα ήπιων τόνων soul-blues project, με διακριτικές ηλεκτρονικές πινελιές και αισθαντικά φωνητικά.
Ζητώντας μια «άμεση και κτηνωδώς ειλικρινή» γνώμη για τη μουσική του, αποφάσισε να την θέσει σε διαθεσιμότητα στον γνωστό, ολίγον τι διαβόητο ιστότοπο 4chan, όπου σύμφωνα με τον ίδιο, «δεν δίνουν δεκάρα για σένα, απλώς λένε τη γνώμη τους». Μάλιστα, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, δημιουργώντας thread στο οποίο, μεταξύ αστείου και σοβαρού, ζητούσε από χρήστες να του δώσουν ιδέες για μίξη δύο φαινομενικά αταίριαστων μουσικών ειδών. Ένας πρότεινε «nigger music» (sic) και άλλος «black metal», ήχους με χαοτική πολιτισμική διαφορά μεταξύ τους. Η απόφαση πλέον είχε παρθεί. Goodbye Birdmask…
…hello, Zeal & Ardor! Από το 2014, ο Manuel εξελίσσει και εμπλουτίζει, παρά αλλάζει ολοκληρωτικά, τη μουσική που είχε κυκλοφορήσει ως Birdmask, με τις εμφανέστερες προσθήκες να είναι, από πλευράς ήχου, τα blast beats και οι κραυγές σε διάφορα σημεία, ενώ στιχουργικά κινείται πλέον σε αρκετά εωσφορικά μονοπάτια. Από τον Απρίλιο του 2016, όποτε και κυκλοφόρησε, γνώρισε αρκετή επιτυχία ως επί το πλείστον σε underground κύκλους διά μέσου διαδικτυακών πλατφορμών όπως το Bandcamp, από το οποίο κατάφερε να πουλήσει πάνω από 1000 αντίτυπα.
Βλέποντας το ‘Devil Is Fine’ αναλυτικότερα, έρχεσαι αντιμέτωπος με μια ποικιλομορφία η οποία απαιτεί μια γερή δόση από αυτό που στον κινηματογράφο αποκαλούν «suspension of disbelief». Μια άρση δυσπιστίας λοιπόν κρίνεται άκρως απαραίτητη για να πιστέψεις το απίστευτο και να συνειδητοποιήσεις πόσο ωραία έχουν δέσει όλα τα υλικά σε αυτό το υπέροχο μείγμα. Πρώτο κομμάτι το ομώνυμο ‘Devil Is Fine’, μια ταιριαστή εισαγωγή στην μυσταγωγία που πρόκειται να ακολουθήσει. Υποβλητική, απειλητική ατμόσφαιρα, ήχοι από αλυσίδες και κραυγές-ύμνοι προς τον Ακατανόμαστο ανατρέπουν συναρπαστικά τα παραδοσιακά spirituals των Αφροαμερικανών σκλάβων, ενώ εισαγόμαστε χωρίς καμία χρονοτριβή στη σχετική θεματολογία.
Little one gotta heed my warning
He come in early morning
He go by many names
We gonna go home to the flames
Ακολουθεί το ‘In Ashes’, το οποίο, αν και αρκετά δυνατό κομμάτι, αποτελεί την εισαγωγή μας στα μαυρομεταλλικά στοιχεία του δίσκου, προετοιμάζοντας το έδαφος για αργότερα. ‘Sacrilegium I’ και ανατρέπεται ό,τι έχουμε ακούσει μέχρι τώρα, καθώς αποτελεί ένα αμιγώς ηλεκτρονικό κομμάτι με οριακά χορευτικό trap beat (;!) επενδυμένο με ανατολίτικες ψαλμωδίες σε σημεία. Ένα από τα τρία ιντερλούδια του δίσκου που αποτελούν διαλείμματα στην μουσικοστιχουργική εννοιολογική συνοχή του δίσκου, μια απόπειρα στο να γίνει πιο ευκολοχώνευτος. Ή και όχι.
‘Come On Down’ και ίσως το πλέον πεμπτουσιακό κομμάτι του συγκεκριμένου δίσκου, εμπεριέχει όλα τα στοιχεία που τον κάνει να ξεχωρίζει. Σατανικός στίχος, αέρας από spirituals, ξεσπάσματα με blastbeats και ουρλιαχτά, με τον Manuel να τραγουδάει «And as the house will burn and rust/We will discern the lives we lost» εμπνέοντας Thom Yorke-ική ευαισθησία, συνοδευόμενος από ένα περιέργως ambient synth στο background.
‘Children’s Summon’ το 5ο κατά σειρά κομμάτι, με ένα παιχνιδιάρικο riff στα πλήκτρα να προλογίζει ένα ακόμα ξέσπασμα, ίσως το πιο ταχύρυθμο τραγούδι στον συγκεκριμένο δίσκο. Δεύτερο ιντερλούδιο στο ‘Sacrilegium II’, αυτή τη φορά ένα γλυκύτατο keyboard-based νανούρισμα που όλως περιέργως ίσως να θυμίσει ήχους προερχόμενους από κουρδιστό παιχνίδι που αποτελεί συντροφιά σε κάποιον μικρό ήρωα ταινίας του Tim Burton.
No.7 το ‘Blood On The River’ και οι αλυσίδες κάνουν την επανεμφάνισή τους, λιγότερο απειλητικό και μυστήριο, πιο άμεσο αυτή τη φορά, σε αντίθεση με την αρχή του δίσκου. Συνεχίζοντας, ‘What Is A Killer Like You Gonna Do Here’, αδυνατείς να καταλάβεις πώς και γιατί ο Tom Waits απέκτησε τόσο ιδιόρρυθμες θρησκευτικές πεποιθήσεις τριγυρνώντας στους βάλτους της Λουιζιάνα. Ένα μικρό σατανικό ξαδερφάκι του ‘Jockey Full Of Bourbon’, με την κιθάρα να μοιάζει να ξεπήδησε από ακυκλοφόρητο υλικό του ‘Rain Dogs’. Για το τέλος κρατάμε το ‘Sacrilegium III’, που εδώ δεν λειτουργεί ως ιντερλούδιο, αλλά ως αποφώνηση. Ήρεμο και συγκρατημένο, το μινιμαλιστικό synth που κυριαρχεί μας αποχαιρετάει και -ενδεχομένως- αφήνει ανοιχτές υποσχέσεις για το μέλλον.
Soul, blues, gospel, black metal και γερές δόσεις ambient electronica συνθέτουν το πιο ευφάνταστο ηχητικό ποτ πουρί που είχαμε τη χαρά να γευτούμε εδώ και χρόνια. Μόνο ευχάριστο μπορεί να είναι το γεγονός ότι στις 5/5 ο Zeal & Ardor θα βρίσκεται στην Ελλάδα στα πλαίσια προώθησης του δίσκου, έχοντας στο πλευρό του full live band να τον συνοδεύει, καθώς μέχρι πρότινος εμφανιζόταν on stage μόνος του με μια κιθάρα, ένα μικρόφωνο και ένα laptop, πλήρως εξαρτώμενος από samples και backing tracks. Ανυπομονούμε να τον δούμε από κοντά και περιμένουμε με αγωνία την (δισκογραφική) συνέχεια…
